مقایسه نظام های حقوقی اروپا، آمریكا، هند، روسیه و جهان اسلام
مقایسه نظام های حقوقی اروپا، آمریكا، هند، روسیه و جهان اسلام
رساله حقوق تطبیقی
تألیف: حاج دكتر نور علی تابنده
حواشی و تعلیقات: محمد اسماعیل صلاحی
انتشارات: سلسله الرضا(ع)، مشهد مقدس
چاپ اول: 1390
شمارگان: 3000 نسخه
216 ص ـ 64000ریال
كتاب حاضر افزون برمقدمه مؤلف و یادداشت محشّی، در دوفصل كلی و چند زیرشاخه و فهرست اعلام، به ترتیب زیر تنظیم و تدوین شده است:
فصل اول: حقوق تطبیقی، شامل مطالب زیر: كلیات (اجتماعی بودن انسان): مبانی به وجود آمدن قواعد حقوقی در جوامع بشری، انتقاد بر دو مكتب فوق و نظریه بینا بین، حقوق علم است یا فن؟، روش علمی و منطق حقوقی، مطالعات تطبیقی در قدیم، موانع پیشرفت حقوقی تطبیقی، جهات پیشرفت اخیر حقوق تطبیقی، موضوع مطالعات تطبیقی، نحوه‌ی مطالعات تطبیقی، هدف مطالعات تطبیقی، طرز كار در مطالعه‌ی تطبیقی، اخلاق و حقوق، اقتصاد در سیستم‌های حقوقی.
تقسیم‌بندی گروههای مختلف حقوقی: حقوق پیرو و پیشرو، حقوق نوشته و حقوق عرفی، تقسیم‌بندی سیستم‌های حقوقی برحسب تاریخ ایجاد، تقسیم‌بندی سیستم‌های حقوقی برحسب نژاد و ملیت، ارزش عملی حقوق تطبیقی، سیستم حقوق اسلام، دادرسی اهل ذمّه در حقوق اسلام، احوال شخصیه، مرز حكومت اسلامی، كاپیتولاسیون و تفاوت آن با دادرسی اهل ذمّه، رعایت قانون خارجی و محدودیت آن.
اخلاق حسنه و نظم عمومی: نظم عمومی، اصل آزادی عقود و محدودیت آن، فلسفه تقدم نظم عمومی و اخلاق حسنه، مفهوم نظم عمومی در حقوق داخلی، مفهوم نظم عمومی در روابط بین‌الملل، نظریه منسوب به پیله در مورد نظم عمومی، ایرادات بر نظریه پیله، نظریه من چینی در مورد نظم عمومی، نظم عمومی.
قلمرو نظم عمومی: فهرست قوانین نظم عمومی و بحث در این مورد، مبنای رعایت قانون خارجی و نظریه تشابه تمدن دو كشور به عنوان ضابطه نظم، نسبیت قلمرو نظم عمومی، مرجع تشخیص نظم عمومی، تعارض دو نظم عمومی.
اخلاق حسنه: قلمرو اخلاق حسنه، منشأ اخلاق حسنه، قرارداد مخالف با اخلاق حسنه.
حقوق تطبیقی و مجامع بین‌الملل: جامعه ملل و سازمان ملل، فهرست اسم سازمانهای بین‌المللی و هدف آنها.
دادگاههای بین‌المللی ـ منابع حقوقی مستند دادگاه لاهه: معاهدات بین‌المللی به عنوان مستند دادگاه لاهه، منابع استنتاجی دادگاه لاهه.
استفاده از حقوق تطبیقی برای تكامل حقوق داخلی (پیوند): چند مثال از پیوند مؤثر، چند مثال از پیوند غیرمؤثر، پیوند كلی (تقنینی)، پیوند كلی اولیه حقوق رم، پیوند كلی اولیه حقوق اسلام، پیوند ناپلئونی، پیوند تشكیل مستعمره، پیوند مستعمراتی، پیوند متصرّفی، پیوند تقلیدی (خاوری).
خانواده در نظامهای حقوقی معاصر: طبیعت غریزی ازدواج، ماهیّت اجتماعی ازدواج، ماهیّت حقوقی ازدواج، انتشار و علنی بودن ازدواج، سن ازدواج، بررسی و نقد مسئله‌ی سن ازدواج، حرمت (موانع) ازدواج، حرمتهای خاص حقوق اسلام و ایران، قصد و رضای طرفین در ازدواج، ازدواج مجنون، فرزندخواندگی، نسب نامشروع، تفاوت نسب مشروع و نامشروع، تعدّد زوجات، نكاح منقطع، روابط خارج از ازدواج، مسائل تشكیل واحد خانواده، رژیم مالی ازدواج در حقوق مغرب‌زمین و انواع آن، طرز انتخاب رژیم، وضعیت زن شوهردار، موارد انحلال نكاح، بطلان مطلق نكاح، بطلان نسبی در نكاح، موارد فسخ نكاح در حقوق ایران، طلاق در حقوق مسیحیت، ماهیّت حقوقی طلاق، طلاق در حقوق اسلام، طلاق در حقوق فرانسه.
فصل دوم: بررسی تطبیقی نظامهای حقوقی است و شامل سرفصل‌های زیر می‌شود:
سیستم حقوق رومانوژرمانیك: دوران قدیم در حقوق رومانوژرمانیك، دوران مقارن صلیبی، تجدید حقوق رُم دوران بعد از صلیبی، مكتب حقوق فطری و آثار آن، تقسیم‌بندی علم حقوق به عمومی و خصوصی و مبنای آن، دورانهای قبل از انقلاب كبیر فرانسه، پارلمان‌های فرانسه، دوران تدوین قوانین، سود و زیان تدوین، تقسیم‌بندی و نظریات حقوقی، پیدایش حقوق عمومی، بررسی وظیفه دولت و كنترل آن، نقش سه قوه مملكتی در سیستم رومانوژرمانیك، منابع حقوق در سیستم‌های حقوق نوشته، اول: قانون، سلسله مراتب قانون، مطابقت قانون عادی با قانون اساسی و كنترل آن، آیین‌نامه‌ها و نظامنامه‌ها، دوم: عرف، تشكیل تدریجی عرف، فرق عرف و مد، موافقین و مخالفین عرف، سوم: رویهی قضایی، الزام یا عدم الزام اطاعت در رویهی قضایی، چهارم: نظریات علمای حقوق، پنجم: اصول كلّی حقوقی.
نظام حقوقی كامن‌لاو انگلستان: نحوه تشكیل حقوق انگلستان و مراحل آن، وجه اشتراك سیستم حقوق انگلستان و حقوق رومانوژرمانیك، دوران نرماندها، دادگاههای دوران نورماندها، ایجاد و تحوّل كامن‌لاو، انصاف در برابر كامن‌لاو، مرجع شكایت از دادگاه (رأی) كامن‌لاو، مبنای رأی مهردار، دستور انصاف و ضمانت اجرای آن، مواردی كه انصاف رفع نقص از كامن‌لاو كرده است، رقابت انصاف و كامن‌لاو و قطع این رقابت، خصوصیات تحوّل دوران جدید (قرن نوزدهم)، سازمان حقوق انگلستان، تقسم‌‌بندی‌ها و اصطلاحات، اهمّ تفاوت سیستم كامن‌لاو و رومانوژرمانیك، تقسیم‌بندی به انصاف و كامن‌لاو، تفاوتهای انصاف و كامن‌لاو، اهمّ قواعد انصاف، ادغام دادگاه كامن‌لاو و مراجع انصاف (اصلاحات اخیر)، تعریف تراست، نحوه مالكیت تراستی، حقوق اشخاص ذینفع در تراستی، آثار انصاف، ماهیت و شكل (مبدأ و علّت تاریخی اهمّیت تشریفات دادرسی)، طرز فكر قاضی انگلیسی، كنترل دادگاههای قوهی قضائیه و تمام مراجع، قاطعیت محاكم، منابع حقوق در كامن‌لاو انگلستان و تفاوت آن با رومانوژرمانیك، سازمان قضایی انگلستان، طرز انتخاب قضات، استقلال قضات، نظارت كلّی قوهی قضائیه، رعایت سابقه آرا قضایی، محدودیت تئوری و عملی در رعایت سابقه، آرای لازم الرعایه، رابطه قانون و رویّه قضایی، برداشت قوه قضائیه از قانون، اصول كلی حقوقی و قانون، مقایسه قواعد و اصول كلّی حقوقی در دو سیستم، مسئولیت مدنی (اصل كلّی)، وضعیت امروز و تحوّل قانون‌گذاری، عرف در حقوق انگلستان، عقل در سیستم فرانسه و انگلستان، دكترین، بررسی با سیستم فعلی حقوق ایران.
سیستم حقوق آمریكا: تاریخچه مختصر تشكیل آمریكا، جهات تفوّق سیستم حقوقی كامن‌لاو در آمریكا، سازمان قضایی آمریكا، دادگاههای فدرال و ایالتی، تقسیم صلاحیت هر گروه دادگاه‌ها، انتخاب قضات، منابع حقوق آمریكا، صلاحیت فدرال و ایالتی در تصویب قانون، كنترل مطابقت قوانین عادی با حقوق اساسی، تعارض قوانین ایالتی، كامن‌لاو و ایالتی، تعارض قوانین ایالتی، كامن‌لاو و فدرال، تعارض قوانین، توسعه انصاف، رعایت سابقه قضایی، جریانهای وحدت‌جویی.
سیستم حقوق هندوستان: مبارزه مذهب برهمایی و بودایی و وضع بعدی هندوستان در، طبقات جامعه در مذهب برهمایی، اهداف زندگی در مذهب برهمایی، دوران تسلّط پادشاهان مسلمان بر هندوستان، دوران تسلّط كمپانی هند شرقی بر هندوستان، خلع ید از كمپانی و استعمار مستقیم، دو اثر عمده تسلّط انگلستان، دوران قانون‌گذاری، دوران استقلال، قانون اساسی، حقوق فدرال و ایالتی، صلاحیت قانون‌گذاری، كنترل مطابقت قانون عادی با قانون اساسی، جهات تشابه حقوق هندوستان با حقوق كامن‌لاو و انگلستان، جهات افتراق حقوق هندوستان با حقوق كامن‌لاو و انگلستان.
سیستم حقوق روسیه: تشكیل اولیه روسیه، دوران تسلّط مغول بر روسیه، شكست مغول و كسب استقلال، دوران پتركبیر و بعد از آن، مكتب ماركسیسم، حقوق روسیه سوسیالیستی، مالكیت خصوصی وسایل تولید و اولین تحوّل جامعه بشری، اصول حقوق سوسیالیستی، آزادی عقیده، سه هدف اصلی نظام سوسیالیستی، منابع حقوقی، قانون، منابع حقوقی، رویه قضایی، بررسی بعضی نهادها، مالكیت خصوصی، ارث، خانواده و تحوّل آن، حقوق جزا، هدف از مجازات.
سیستم حقوق اسلامی: دوران تشریع و مبانی اصلی اولیه حقوق اسلام، دوران تفسیر، مراحل و ادوار فقه در شیعه و سنّی، اجتهاد و تقلید در شیعه و سنّی، اجتهاد و تقلید، علل دور شدن كشورهای اسلامی از حقوق اسلامی، بیمه، بانكداری، اخلاق و حقوق اسلام، جهات تشابه و افتراق حقوق اسلامی و حقوق سوسیالیستی، جهات تشابه حقوق اسلام با حقوق نوشته، جهات تشابه حقوق اسلام با حقوق عرفی، تقسیم‌بندی‌های علم حقوق، وضع حقوق اسلام در تقسیم‌بندی حقوق به پیرو و پیشرو، نحوه‌ی ایجاد حقوق و نظر حقوق اسلام در مكتب تاریخی و مكتب فطری، منشأ حكومت و اطاعت مردم.
رساله
حقوقی تطبیقی تألیف حضرت عالم ربانی و عارف صمدانی حاج دكتر نورعلی تابنده
مدظله‌العالی كه مخلص نیز با اجازه معظم‌له بعض نكات و حواشی فقهی برآن
افزوده‌ام، اخیراً توسط انتشارات سلسله‌الرضا(ع) در دو فصل و چندین باب به
زیور طبع آراسته گردیده است. هرچند معرفی رساله مزبور و مؤلف معظم آن از
قلم مخلص كه شاگردی از شاگردان مكتب علم و عرفان آن حضرت هستم، به‌واسطه
آنكه «معرِّف باید اجلی‌و اعرف از معرَّف باشد» برنیاید، معذلك برحسب وظیفه
و به حكم «ما لا یدرك كله، لا یترك كله» اقدام نموده معروض می‌دارد:
رساله مذكور از جهات مختلف درخور توجه بسیار است :
رساله مذكور از جهات مختلف درخور توجه بسیار است :
اولاً:
از جهت شخصیت علمی و اجتماعی و معنوی مؤلف بزرگوار آن؛ چرا كه رساله مزبور
حاصل و حاوی تجربیات علمی شخصیتی است كه علاوه بر تحصیلات كلاسیك در رشته
حقوق قضایی تا درجه دكتری در «دانشكده حقوق پاریس»، معارف و علوم اسلامی را
تا درجه اجتهاد از محضر اساتید مسلم فقه، از جمله والد عظیم‌الشأن خود
حضرت صالح علیشاه و نیز برادر دانشمند و ارجمندشان جناب آقای حاج سلطان
تابنده و حضرات آیات: سیدكاظم عصار، شیخ محمدشریعت سنگلجی، سیدمحمد مشكوه،
علامه جلال‌الدین همایی، مرحوم استاد شهابی و مرحوم استاد شایگان تلمذ
نموده كه اجازات اجتهادی و روایی صادره از علمای اعلام حضرات آیات: سید
عبدالعلی موسوی آیت‌اللهی، سید محمد عز‌الدین حسینی زنجانی، شیخ محمد
آصف‌محسنی، سیدمحمدباقر مصطفوی كاشانی و دكتر محمدصادقی طهرانی و... جهت
ایشان می‌تواند گویای علوّ شخصیت حوزوی معظم‌له باشد. به‌علاوه آن جناب
سالهای متمادی عهده‌دار سمتهای مهم قضایی، از جمله معاونت وزارت دادگستری
بوده و لذا از نزدیك و به طور ملموس بر نقاط ضعف و قوت سیستم حقوقی ایران
در مقایسه با سیستم‌های حقوقی دیگر احاطه و اشراف كامل پیدا نموده و نیز به
واسطه تحصیل در مهد حقوق اروپا (دانشكده حقوق پاریس)، با سیستم‌های حقوقی
كشورهای اروپایی آشنا گردیده و بدانها تسلط یافته و حاصل تجربیات علمی خود
را در زمان تدریس در مدرسه عالی قضایی قم (وابسته به دانشگاه تهران) در
اختیار دانشجویان قرار داده‌اند و رساله مورد بحث یادگار آن زمان می‌باشد
كه در عین ایجاز تام، جامعیت و شیوایی خاصی در كلام دارد و مصداق
«خیر‌الكلام دلّ و قلّ» است.
ثانیاً : از جهت اینكه مؤلف معظم خود عملاً در مسیر عرفان و سلوك الی‌الله پیشقدم بوده و زعامت سلسله‌ا‌ی عرفانی را عهده‌دار می‌باشند، انتشار این رساله می‌تواند نمود دغدغه فكری و علمی عارفی مسلمان و عالم و آگاه به زمان باشد كه جمع میان علم و عمل نموده و لذا لطافت معنوی خاصی را داراست كه برای اهل آن قابل درك است.
ثالثاً: در زمینه حقوق تطبیقی كمتر كتابی از طرف اساتید فن به زیور طبع آراسته گردیده و تدریس و مطالعه حقوق تطبیقی در دانشگاههای مختلف ایران در حال حاضر از طریق جزوه و آن‌هم به صورت مختصر و مجمل معمول می‌باشد و تاكنون تألیف مستقلی در این زمینه كمتر به چاپ رسیده است.
رابعاً: در این رساله تقریباً تمام اصول نظامهای حقوقی مطرح جهان مورد بحث قرار گرفته كه برای اطلاع دانشجویان و اعمال موارد ضروری از طرف متصدیان امر قضاوت در هنگام برخورد با مواردی، چون دادرسی اهل ذمه و یا دادرسی درباره اشخاصی كه تابعیت غیر ایرانی دارند، می‌تواند به عنوان كتاب مرجع مورد استفاده قرار گیرد.
خامساً: با توجه به اینكه درس حقوق تطبیقی غالباً به صورت اختیاری در دوره كارشناسی ارائه می‌گردد و لذا توجه چندانی به آن از طرف دانشجویان صورت نمی‌گیرد، طبع و انتشار رساله حاضر گام مهمی در جهت جلب نظر دانشجویان به این درس خواهد بود و توجه دانشجویان را به این درس كه موجب وسعت نظر علمی آنان می‌باشد، معطوف خواهد ساخت. به علاوه زمینه را برای نشر آثار بعدی در این خصوص مهیا می‌نماید. انشاءالله همان‌طور كه مؤلف معظم رساله مزبور در مقدمه مختصر خود مرقوم‌فرموده‌اند، رساله مذكور مورد استفاده دوستداران دانش و اهل پژوهش قرار گیرد و مولف معظم و محشّی آن را از دعای خیر فراموش نفرمایند. والسلام.
محمد اسماعیل صلاحی
ثانیاً : از جهت اینكه مؤلف معظم خود عملاً در مسیر عرفان و سلوك الی‌الله پیشقدم بوده و زعامت سلسله‌ا‌ی عرفانی را عهده‌دار می‌باشند، انتشار این رساله می‌تواند نمود دغدغه فكری و علمی عارفی مسلمان و عالم و آگاه به زمان باشد كه جمع میان علم و عمل نموده و لذا لطافت معنوی خاصی را داراست كه برای اهل آن قابل درك است.
ثالثاً: در زمینه حقوق تطبیقی كمتر كتابی از طرف اساتید فن به زیور طبع آراسته گردیده و تدریس و مطالعه حقوق تطبیقی در دانشگاههای مختلف ایران در حال حاضر از طریق جزوه و آن‌هم به صورت مختصر و مجمل معمول می‌باشد و تاكنون تألیف مستقلی در این زمینه كمتر به چاپ رسیده است.
رابعاً: در این رساله تقریباً تمام اصول نظامهای حقوقی مطرح جهان مورد بحث قرار گرفته كه برای اطلاع دانشجویان و اعمال موارد ضروری از طرف متصدیان امر قضاوت در هنگام برخورد با مواردی، چون دادرسی اهل ذمه و یا دادرسی درباره اشخاصی كه تابعیت غیر ایرانی دارند، می‌تواند به عنوان كتاب مرجع مورد استفاده قرار گیرد.
خامساً: با توجه به اینكه درس حقوق تطبیقی غالباً به صورت اختیاری در دوره كارشناسی ارائه می‌گردد و لذا توجه چندانی به آن از طرف دانشجویان صورت نمی‌گیرد، طبع و انتشار رساله حاضر گام مهمی در جهت جلب نظر دانشجویان به این درس خواهد بود و توجه دانشجویان را به این درس كه موجب وسعت نظر علمی آنان می‌باشد، معطوف خواهد ساخت. به علاوه زمینه را برای نشر آثار بعدی در این خصوص مهیا می‌نماید. انشاءالله همان‌طور كه مؤلف معظم رساله مزبور در مقدمه مختصر خود مرقوم‌فرموده‌اند، رساله مذكور مورد استفاده دوستداران دانش و اهل پژوهش قرار گیرد و مولف معظم و محشّی آن را از دعای خیر فراموش نفرمایند. والسلام.
محمد اسماعیل صلاحی
***
رساله حقوق تطبیقی
تألیف: حاج دكتر نور علی تابنده
حواشی و تعلیقات: محمد اسماعیل صلاحی
انتشارات: سلسله الرضا(ع)، مشهد مقدس
چاپ اول: 1390
شمارگان: 3000 نسخه
216 ص ـ 64000ریال
كتاب حاضر افزون برمقدمه مؤلف و یادداشت محشّی، در دوفصل كلی و چند زیرشاخه و فهرست اعلام، به ترتیب زیر تنظیم و تدوین شده است:
فصل اول: حقوق تطبیقی، شامل مطالب زیر: كلیات (اجتماعی بودن انسان): مبانی به وجود آمدن قواعد حقوقی در جوامع بشری، انتقاد بر دو مكتب فوق و نظریه بینا بین، حقوق علم است یا فن؟، روش علمی و منطق حقوقی، مطالعات تطبیقی در قدیم، موانع پیشرفت حقوقی تطبیقی، جهات پیشرفت اخیر حقوق تطبیقی، موضوع مطالعات تطبیقی، نحوه‌ی مطالعات تطبیقی، هدف مطالعات تطبیقی، طرز كار در مطالعه‌ی تطبیقی، اخلاق و حقوق، اقتصاد در سیستم‌های حقوقی.
تقسیم‌بندی گروههای مختلف حقوقی: حقوق پیرو و پیشرو، حقوق نوشته و حقوق عرفی، تقسیم‌بندی سیستم‌های حقوقی برحسب تاریخ ایجاد، تقسیم‌بندی سیستم‌های حقوقی برحسب نژاد و ملیت، ارزش عملی حقوق تطبیقی، سیستم حقوق اسلام، دادرسی اهل ذمّه در حقوق اسلام، احوال شخصیه، مرز حكومت اسلامی، كاپیتولاسیون و تفاوت آن با دادرسی اهل ذمّه، رعایت قانون خارجی و محدودیت آن.
اخلاق حسنه و نظم عمومی: نظم عمومی، اصل آزادی عقود و محدودیت آن، فلسفه تقدم نظم عمومی و اخلاق حسنه، مفهوم نظم عمومی در حقوق داخلی، مفهوم نظم عمومی در روابط بین‌الملل، نظریه منسوب به پیله در مورد نظم عمومی، ایرادات بر نظریه پیله، نظریه من چینی در مورد نظم عمومی، نظم عمومی.
قلمرو نظم عمومی: فهرست قوانین نظم عمومی و بحث در این مورد، مبنای رعایت قانون خارجی و نظریه تشابه تمدن دو كشور به عنوان ضابطه نظم، نسبیت قلمرو نظم عمومی، مرجع تشخیص نظم عمومی، تعارض دو نظم عمومی.
اخلاق حسنه: قلمرو اخلاق حسنه، منشأ اخلاق حسنه، قرارداد مخالف با اخلاق حسنه.
حقوق تطبیقی و مجامع بین‌الملل: جامعه ملل و سازمان ملل، فهرست اسم سازمانهای بین‌المللی و هدف آنها.
دادگاههای بین‌المللی ـ منابع حقوقی مستند دادگاه لاهه: معاهدات بین‌المللی به عنوان مستند دادگاه لاهه، منابع استنتاجی دادگاه لاهه.
استفاده از حقوق تطبیقی برای تكامل حقوق داخلی (پیوند): چند مثال از پیوند مؤثر، چند مثال از پیوند غیرمؤثر، پیوند كلی (تقنینی)، پیوند كلی اولیه حقوق رم، پیوند كلی اولیه حقوق اسلام، پیوند ناپلئونی، پیوند تشكیل مستعمره، پیوند مستعمراتی، پیوند متصرّفی، پیوند تقلیدی (خاوری).
خانواده در نظامهای حقوقی معاصر: طبیعت غریزی ازدواج، ماهیّت اجتماعی ازدواج، ماهیّت حقوقی ازدواج، انتشار و علنی بودن ازدواج، سن ازدواج، بررسی و نقد مسئله‌ی سن ازدواج، حرمت (موانع) ازدواج، حرمتهای خاص حقوق اسلام و ایران، قصد و رضای طرفین در ازدواج، ازدواج مجنون، فرزندخواندگی، نسب نامشروع، تفاوت نسب مشروع و نامشروع، تعدّد زوجات، نكاح منقطع، روابط خارج از ازدواج، مسائل تشكیل واحد خانواده، رژیم مالی ازدواج در حقوق مغرب‌زمین و انواع آن، طرز انتخاب رژیم، وضعیت زن شوهردار، موارد انحلال نكاح، بطلان مطلق نكاح، بطلان نسبی در نكاح، موارد فسخ نكاح در حقوق ایران، طلاق در حقوق مسیحیت، ماهیّت حقوقی طلاق، طلاق در حقوق اسلام، طلاق در حقوق فرانسه.
فصل دوم: بررسی تطبیقی نظامهای حقوقی است و شامل سرفصل‌های زیر می‌شود:
سیستم حقوق رومانوژرمانیك: دوران قدیم در حقوق رومانوژرمانیك، دوران مقارن صلیبی، تجدید حقوق رُم دوران بعد از صلیبی، مكتب حقوق فطری و آثار آن، تقسیم‌بندی علم حقوق به عمومی و خصوصی و مبنای آن، دورانهای قبل از انقلاب كبیر فرانسه، پارلمان‌های فرانسه، دوران تدوین قوانین، سود و زیان تدوین، تقسیم‌بندی و نظریات حقوقی، پیدایش حقوق عمومی، بررسی وظیفه دولت و كنترل آن، نقش سه قوه مملكتی در سیستم رومانوژرمانیك، منابع حقوق در سیستم‌های حقوق نوشته، اول: قانون، سلسله مراتب قانون، مطابقت قانون عادی با قانون اساسی و كنترل آن، آیین‌نامه‌ها و نظامنامه‌ها، دوم: عرف، تشكیل تدریجی عرف، فرق عرف و مد، موافقین و مخالفین عرف، سوم: رویهی قضایی، الزام یا عدم الزام اطاعت در رویهی قضایی، چهارم: نظریات علمای حقوق، پنجم: اصول كلّی حقوقی.
نظام حقوقی كامن‌لاو انگلستان: نحوه تشكیل حقوق انگلستان و مراحل آن، وجه اشتراك سیستم حقوق انگلستان و حقوق رومانوژرمانیك، دوران نرماندها، دادگاههای دوران نورماندها، ایجاد و تحوّل كامن‌لاو، انصاف در برابر كامن‌لاو، مرجع شكایت از دادگاه (رأی) كامن‌لاو، مبنای رأی مهردار، دستور انصاف و ضمانت اجرای آن، مواردی كه انصاف رفع نقص از كامن‌لاو كرده است، رقابت انصاف و كامن‌لاو و قطع این رقابت، خصوصیات تحوّل دوران جدید (قرن نوزدهم)، سازمان حقوق انگلستان، تقسم‌‌بندی‌ها و اصطلاحات، اهمّ تفاوت سیستم كامن‌لاو و رومانوژرمانیك، تقسیم‌بندی به انصاف و كامن‌لاو، تفاوتهای انصاف و كامن‌لاو، اهمّ قواعد انصاف، ادغام دادگاه كامن‌لاو و مراجع انصاف (اصلاحات اخیر)، تعریف تراست، نحوه مالكیت تراستی، حقوق اشخاص ذینفع در تراستی، آثار انصاف، ماهیت و شكل (مبدأ و علّت تاریخی اهمّیت تشریفات دادرسی)، طرز فكر قاضی انگلیسی، كنترل دادگاههای قوهی قضائیه و تمام مراجع، قاطعیت محاكم، منابع حقوق در كامن‌لاو انگلستان و تفاوت آن با رومانوژرمانیك، سازمان قضایی انگلستان، طرز انتخاب قضات، استقلال قضات، نظارت كلّی قوهی قضائیه، رعایت سابقه آرا قضایی، محدودیت تئوری و عملی در رعایت سابقه، آرای لازم الرعایه، رابطه قانون و رویّه قضایی، برداشت قوه قضائیه از قانون، اصول كلی حقوقی و قانون، مقایسه قواعد و اصول كلّی حقوقی در دو سیستم، مسئولیت مدنی (اصل كلّی)، وضعیت امروز و تحوّل قانون‌گذاری، عرف در حقوق انگلستان، عقل در سیستم فرانسه و انگلستان، دكترین، بررسی با سیستم فعلی حقوق ایران.
سیستم حقوق آمریكا: تاریخچه مختصر تشكیل آمریكا، جهات تفوّق سیستم حقوقی كامن‌لاو در آمریكا، سازمان قضایی آمریكا، دادگاههای فدرال و ایالتی، تقسیم صلاحیت هر گروه دادگاه‌ها، انتخاب قضات، منابع حقوق آمریكا، صلاحیت فدرال و ایالتی در تصویب قانون، كنترل مطابقت قوانین عادی با حقوق اساسی، تعارض قوانین ایالتی، كامن‌لاو و ایالتی، تعارض قوانین ایالتی، كامن‌لاو و فدرال، تعارض قوانین، توسعه انصاف، رعایت سابقه قضایی، جریانهای وحدت‌جویی.
سیستم حقوق هندوستان: مبارزه مذهب برهمایی و بودایی و وضع بعدی هندوستان در، طبقات جامعه در مذهب برهمایی، اهداف زندگی در مذهب برهمایی، دوران تسلّط پادشاهان مسلمان بر هندوستان، دوران تسلّط كمپانی هند شرقی بر هندوستان، خلع ید از كمپانی و استعمار مستقیم، دو اثر عمده تسلّط انگلستان، دوران قانون‌گذاری، دوران استقلال، قانون اساسی، حقوق فدرال و ایالتی، صلاحیت قانون‌گذاری، كنترل مطابقت قانون عادی با قانون اساسی، جهات تشابه حقوق هندوستان با حقوق كامن‌لاو و انگلستان، جهات افتراق حقوق هندوستان با حقوق كامن‌لاو و انگلستان.
سیستم حقوق روسیه: تشكیل اولیه روسیه، دوران تسلّط مغول بر روسیه، شكست مغول و كسب استقلال، دوران پتركبیر و بعد از آن، مكتب ماركسیسم، حقوق روسیه سوسیالیستی، مالكیت خصوصی وسایل تولید و اولین تحوّل جامعه بشری، اصول حقوق سوسیالیستی، آزادی عقیده، سه هدف اصلی نظام سوسیالیستی، منابع حقوقی، قانون، منابع حقوقی، رویه قضایی، بررسی بعضی نهادها، مالكیت خصوصی، ارث، خانواده و تحوّل آن، حقوق جزا، هدف از مجازات.
سیستم حقوق اسلامی: دوران تشریع و مبانی اصلی اولیه حقوق اسلام، دوران تفسیر، مراحل و ادوار فقه در شیعه و سنّی، اجتهاد و تقلید در شیعه و سنّی، اجتهاد و تقلید، علل دور شدن كشورهای اسلامی از حقوق اسلامی، بیمه، بانكداری، اخلاق و حقوق اسلام، جهات تشابه و افتراق حقوق اسلامی و حقوق سوسیالیستی، جهات تشابه حقوق اسلام با حقوق نوشته، جهات تشابه حقوق اسلام با حقوق عرفی، تقسیم‌بندی‌های علم حقوق، وضع حقوق اسلام در تقسیم‌بندی حقوق به پیرو و پیشرو، نحوه‌ی ایجاد حقوق و نظر حقوق اسلام در مكتب تاریخی و مكتب فطری، منشأ حكومت و اطاعت مردم.
+ نوشته شده در چهارشنبه ۵ مرداد ۱۳۹۰ ساعت 10:28 توسط رامین خوارزم
|