حقوقی برای بشر

شرق: مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سه‌سال پس از تاسیس سازمان ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق بشر را تصویب كرد و اعلامیه جهانی حقوق بشر كه هدف آن برقراری تضمین حقوق و آزادی‌های برابر برای همه مردم بود در ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ به تصویب رسید؛ روزی كه اینك در سراسر جهان به عنوان روز بین‌المللی حقوق بشر گرامی داشته می‌شود.

در بخش‌هایی از این اعلامیه آمده است: تمام افراد بشر آزاد زاده می‌شوند و از لحاظ حیثیت، كرامت و حقوق با هم برابرند. همگی دارای عقل و وجدان هستند و باید با یكدیگر با روحیه‌ای برادرانه رفتار كنند؛ هر كس می‌تواند بی‌هیچ‌گونه تمایزی، به ویژه از حیث نژاد، رنگ، جنس، زبان، دین، عقیده سیاسی یا هر عقیده دیگر و همچنین منشاء ملی یا اجتماعی، ثروت، ولادت یا هر وضعیت دیگر، از تمام حقوق و همه آزادی‌های ذكرشده در این اعلامیه بهره‌مند شود؛ هر فردی حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد.

هیچ‌كس را نباید در بردگی یا بندگی نگه داشت: بردگی و داد و ستد بردگان به هر شكلی كه باشد، ممنوع است؛ هیچ‌كس نباید شكنجه شود یا تحت مجازات یا رفتاری ظالمانه، ضد انسانی یا تحقیر‌آمیز قرار گیرد؛ همه در برابر قانون مساوی هستند و حق دارند بی‌هیچ تبعیضی از حمایت یكسان قانون برخوردار شوند؛ در برابر اعمالی كه به حقوق اساسی فرد تجاوز كنند ـ حقوقی كه قانون اساسی یا قوانین دیگر برای او به رسمیت شناخته است ـ هر شخصی حق مراجعه موثر به دادگاه‌های ملی صالح را دارد؛ هیچ‌كس را نباید خودسرانه توقیف، حبس یا تبعید كرد؛ هر شخصی كه به بزهكاری متهم شده باشد، بی‌گناه محسوب می‌شود تا هنگامی كه در جریان محاكمه‌ای علنی كه در آن تمام تضمین‌های لازم برای دفاع او تامین شده باشد، مجرم بودن وی به طور قانونی محرز شود؛ نباید در زندگی خصوصی، امور خانوادگی، اقامتگاه یا مكاتبات هیچ‌كس مداخله‌های خودسرانه صورت گیرد یا به شرافت و آبرو و شهرت كسی حمله شود؛ در برابر چنین مداخله‌ها و حمله‌هایی، برخورداری از حمایت قانون حق هر شخصی است؛ هر مرد و زن بالغی حق دارند بی‌هیچ محدودیتی از حیث نژاد، ملیت یا دین با همدیگر زناشویی كنند و تشكیل خانواده بدهند. در تمام مدت زناشویی و هنگام انحلال آن، زن و شوهر در امور مربوط به ازدواج حقوق برابر دارند؛ هر شخصی حق دارد از آزادی اندیشه، وجدان و دین بهره‌مند شود؛ هر فردی حق آزادی عقیده و بیان دارد و این حق مستلزم آن است كه كسی از داشتن عقاید خود بیم و نگرانی نداشته باشد و در كسب و دریافت و انتشار اطلاعات و افكار، به تمام وسایل ممكن بیان و بدون ملاحظات مرزی آزاد باشد؛ هر شخصی حق دارد در اداره امور عمومی كشور خود، مستقیما یا با وساطت نمایندگانی كه آزادانه انتخاب شده باشند، شركت جوید؛ هر شخصی به عنوان عضو جامعه حق امنیت اجتماعی دارد و مجاز است به یاری مساعی ملی و همكاری بین‌المللی، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ضروری برای حفظ حیثیت و كرامت و رشد آزادانه شخصیت خود را با توجه به تشكیلات و منابع هر كشور به دست آورد؛ هر شخصی حق دارد كار كند، كار خود را آزادانه برگزیند، شرایط منصفانه و رضایت‌بخشی برای كار خواستار باشد و در برابر بی‌كاری حمایت شود؛ هر شخصی حق استراحت، فراغت و تفریح دارد و به ویژه باید از محدودیت معقول ساعات كار و مرخصی‌ها و تعطیلات ادواری با دریافت حقوق بهره‌مند شود؛ هر شخصی حق دارد از سطح زندگی مناسب برای تامین سلامتی و رفاه خود و خانواده‌اش، به ویژه از حیث خوراك، پوشاك، مسكن، مراقبت‌های پزشكی و خدمات اجتماعی ضروری برخوردار شود؛ همچنین حق دارد در مواقع بی‌كاری، بیماری، نقص عضو، بیوگی، پیری یا در تمام موارد دیگری كه به عللی مستقل از اراده خویش وسایل امرار معاشش را از دست داده باشد، از تامین اجتماعی بهره‌مند شود؛ هر شخصی حق دارد از آموزش و پرورش بهره‌مند شود. آموزش و پرورش و دست‌كم آموزش ابتدایی و پایه باید رایگان باشد. آموزش ابتدایی اجباری است. آموزش فنی و حرفه‌ای باید همگانی شود و دستیابی به آموزش عالی باید با تساوی كامل برای همه امكان‌پذیر باشد تا هر كس بتواند بنا بر استعداد خود از آن بهره‌مند شود؛ هر شخصی حق دارد آزادانه در زندگی فرهنگی و اجتماع سهیم و شریك شود و از هنرها و به ویژه از پیشرفت علمی و فواید آن بهره‌مند شود، هر كس حق دارد از حمایت منافع معنوی و مادی آثار علمی، ادبی یا هنری خود برخوردار شود.

هر شخصی حق دارد خواستار برقراری نظمی در عرصه اجتماعی و بین‌المللی باشد كه حقوق و آزادی‌های ذكر‌شده در این اعلامیه را به تمامی تامین و عملی كند؛ هر فردی فقط در برابر آن جامعه‌ای وظایفی بر عهده دارد كه رشد آزادانه و همه‌جانبه او را ممكن می‌كند؛ هیچ یك از مقررات اعلامیه حاضر نباید چنان تفسیر شود كه برای هیچ دولت، جمعیت یا فردی متضمن حقی باشد كه به موجب آن برای از بین بردن حقوق و آزادی‌های مندرج در این اعلامیه فعالیتی انجام دهد یا به عملی دست بزند.